Elektrownia jądrowa na Pomorzu. Co wiemy o pierwszej atomówce w Polsce?

Pierwsza elektrownia jądrowa w Polsce

Pod koniec 2021 roku pojawiły się doniesienia, że w Polsce zostanie wybudowana pierwsza elektrownia atomowa. Obiekt ma być zlokalizowany na Pomorzu. Coraz więcej wiadomo na ten temat. Planowane są inwestycje towarzyszące oraz zapadają decyzję w sprawie budowy atomówki. Zebraliśmy wszystkie najważniejsze informacje.

Gdzie stanie pierwsza polska elektrownia jądrowa?

W ostatnich dnia 2021 roku spółka Polskie Elektrownie Jądrowe opublikowały raport, w którym wskazała Lubiatowo-Kopalino (gmina Choczewo) jako lokalizację preferowaną. Specjaliści podkreślili, że miejsce to "spełnia wszystkie wymagania środowiskowe stawiane tego typu obiektom i jest bezpieczna dla mieszkańców".

Za lokalizacją na Pomorzu przemawia m.in. brak dużych i stabilnych źródeł wytwórczych w regionie, nieograniczony dostęp do wody chłodzącej i możliwość transportu ładunków wielkogabarytowych drogą morską.

Kiedy ruszy budowa elektrowni jądrowej na Pomorzu?

Według planów spółki PEJ, w 2026 roku rozpocznie się budowa pierwszego bloku elektrowni jądrowej. Siedem lat później, w 2033 roku ma zostać zostać uruchomiony blok o mocy ok. 1-1,6 GW. Kolejne bloki mają być wdrażane co 2-3 lata. Zgodnie z wnioskiem o decyzję środowiskową w lokalizacji na Pomorzu miałyby powstać trzy reaktory AP1000. W styczniu 2024 roku procedura jest na etapie powtórnej, pogłębionej analizy Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w ramach oceny oddziaływania na środowisko. Po sporządzeniu tej analizy możliwe będzie skompletowanie dokumentów w celu uzyskania pozwolenia na budowę. 

Kiedy atomówka zostanie oddana do użytku?

Jak podaje harmonogram prac, budowa ma potrwać ponad 10 lat. Elektrownia jądrowa w gminie Choczewo ma zostać oddana w 2037 roku.

Kto wybuduje atomówkę?

Wykonawcą pierwszej elektrowni jądrowej będzie amerykańska Westinghouse. PEJ podpisała też z konsorcjum Westinghouse-Bechtel kontrakt na usługi projektowe ESC (Engineering Service Contract), który przewiduje zaprojektowanie głównych komponentów elektrowni jądrowej: wyspy jądrowej, wyspy turbinowej oraz instalacji towarzyszących.

Ile będzie kosztować budowa elektrowni jądrowej?

W listopadzie 2022 roku premier Mateusz Morawiecki poinformował, że koszt pierwszego projektu jądrowego to ok. 20 mld dolarów (90-100 mld złotych). Ponadto zapowiedział, że Amerykanie wezmą częściowo udział finansowy w projekcie.

Jak na budowę elektrowni jądrowej reagują inne państwa?

W konsultacjach transgranicznych ws. budowy elektrowni jądrowej w Polsce wzięły udział państwa: Niemcy, Czechy, Estonia, Finlandia, Holandia, Łotwa, Węgry, którzy wyrazili aprobatę.

Czy do elektrowni jądrowej w powiecie wejherowskim będzie prowadzić kolej?

Zanim jednak rozpocznie się budowa atomówki, musi powstać infrastruktura towarzysząca m.in. drogi i kolej.

W kwietniu 2023 roku PKP oraz Ministerstwo infrastruktury podpisało umowę z wykonawcą, który zajmie się przygotowaniem dokumentacji.

Umowa dotyczy wykonania projektu dla dwóch wariantów inwestycji obejmującej modernizację i budowę linii kolejowych prowadzących do planowanej elektrowni jądrowej Lubiatowo – Kopalino.

Wykonawca w ramach kontraktu przygotuje dokumentację dla:

• modernizacji linii nr 229 Lębork – Łeba
• modernizację linii nr 230 Wejherowo - Choczewo wraz z budową nowych odcinków
• budowy linii z Choczewa do elektrowni jądrowej wraz z włączeniem do linii 229.

Część linii prowadząca z Wejherowa przez Górę i Zamostne do Rybna to istniejące tory kolejowe, które były inwestycją prowadzącą do terenów za jeziorem Żarnowieckim, gdzie podjęto próby budowy pierwszej elektrowni jądrowej. Ta inwestycja nie doszła do skutku, budowa została wstrzymana w latach 80. Teraz tory zostaną ponownie wykorzystane, dalej powstanie nowa linia. Planowana jest też budowa nowych przystanków kolejowych i modernizacja istniejących. Według proponowanego wariantu podstawowego kolej ma też jeździć do Łeby.

Wartość wykonania dokumentacji to 47,9 mln zł.

Jaka droga zostanie wybudowana do elektrowni jądrowej Kopalino-Lubiatowo?

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad zapowiedziała budowę drogi krajowej, która połączy Trasę Kaszubską (na wysokości węzła Łęczyce) z lokalizacją atomówki. Będzie to droga jednojezdniowa i parametrach klasy GP (droga główna ruchu przyspieszonego).

W 2023 roku ma być gotowa dokumentacja nowej trasy. Dokumentację podzielono na dwa zadania realizowanego przez jednego wykonawcę. Pierwsze to odcinek drogi krajowej od elektrowni do drogi wojewódzkiej nr 213. Natomiast drugie zadanie to dokumentacja odcinka od drogi wojewódzkiej do węzła Łęczyce na S6.

Czy w przeszłości w Polsce była budowana elektrownia jądrowa?

W Polsce w latach 1982-1989 w miejscu zlikwidowanej wsi Kartoszyno (gmina Krokowa) budowana była elektrownia jądrowa Żarnowiec. PRL-owska atomówka miała się składać z czterech bloków energetycznych napędzanych radzieckimi reaktorami WWER-440 o łącznej mocy ok. 1600 MW.

Jak zakończyła się budowa elektrowni jądrowej w Żarnowcu?

Protesty po katastrofie w Czarnobylu, transformacja i wynikająca z niej zmiana warunków ekonomicznych, nadmiar energii elektrycznej wobec załamania produkcji przemysłowej - to powody przez które budowa została wstrzymana. W 2011 roku Żarnowiec został przez PGE wytypowany wraz z dwiema innymi miejscowościami (Gąski oraz Choczewo) na miejsce lokalizacji pierwszej polskiej elektrowni atomowej, mającej powstać do 2020 roku EJ Żarnowiec nigdy nie powstała.

Co teraz dzieje się w Żarnowcu?

PGE zapowiedziało budowę bateryjnego magazynu energii przy Elektrowni Szczytowo-Pompowej Żarnowiec. Będzie to jeden z największych tego typu projektów w Europie. Inwestycja ma być realizowana w latach 2024-2027. Moc magazynu będzie nie mniejsza niż 200 MW, a pojemność ponad 820 MWh. Pod koniec lutego 2022 roku ogłoszono konsultacje rynkowe w tej sprawie.Na terenie zbiornika wodnego - jeziora Żarnowieckiego planowana jest też budowa instalacji farmy solarnej unoszącej się na powierzchni wody.

Czy są protesty w sprawie budowy elektrowni?

Lokalna grupa Bałtyckie SOS protestuje przeciwko budowie atomówki w gminie Choczewo. Cyklicznie odbywają się akcje protestacyjne w miejscowościach gminy. Jak informują, ich celem jest obrona naturalnych obszarów nadmorskich Wybrzeża Bałtyku przed dewastacją powodowaną budową infrastruktury jądrowej a także innymi przedsięwzięciami technicznymi ingerującymi nadmiernie w ekosystem.

Memorandum w sprawie budowy elektrowni wystosowały władze samorządowe województwa, prosząc o dyskusję nad projektem. Marszałek Województwa, Mieczysław Struk  podpisał je w Wejherowie w 2023 roku.

Gdzie planuje się postawienie elektrowni jądrowych?

Jak dowiadujemy się z Programu Polskiej Energetyki Jądrowej, Polska ma w planach budowę nowoczesnych, sprawdzonych i dużych reaktorów typu PWR. Póki co mowa jest o 3 elektrowniach jądrowych. W połowie kwietnia powołano spółkę PGE PAK Energia Jądrowa, która zajmie się, wraz z partnerem koreańskim, budową elektrowni jądrowej w rejonie Konina - w Pątnowie. Docelowo elektrownia ma dostarczać ok. 10 proc. krajowej energii elektrycznej.

Pod koniec kwietnia spółka Orlen Synthos Green Energy poinformowała o złożeniu w ministerstwie klimatu sześciu wniosków o tzw. decyzję zasadniczą dla elektrowni jądrowych z reaktorami BWRX-300. Wnioski dotyczą lokalizacji: Włocławek, Stawy Monowskie koło Oświęcimia, Ostrołęka, Dąbrowa Górnicza, Kraków Nowa Huta, Tarnobrzeska Specjalna Strefa Ekonomiczna obejmująca Tarnobrzeg i Stalową Wolę.

Lokalizacja w gminie Choczewo może zostać zmieniona? 

W styczniu 2024, temat budowy elektrowni i lokalizacji powrócił po słowach nowo wybranej wojewody. Nowy rząd zapowiedział audyt dotyczący budowy elektrowni jądrowej, a lokalni samorządowcy mówią o wątpliwościach wynikających ze zniszczenia środowiska naturalnego. W dyskusji powraca zmiana lokalizacji na Żarnowiec w gminie Krokowa.  "Zasadne jest powtórne przyjrzenie się i przeanalizowanie wydanej decyzji środowiskowej dla lokalizacji elektrowni w Lubiatowie" powiedziała wojewoda pomorska, Beata Rutkiewicz, co wywołało falę komentarzy polityków ze wszystkich ugrupowań.

Co mówi rząd Donalda Tuska o lokalizacji elektrowni atomowej na Pomorzu?

Premier Donald Tusk oświadczył, że trwa "szybki audyt", który ma wykazać, czy lokalizacja dla elektrowni jądrowej koło Choczewa na Pomorzu jest optymalna.

Co dzieje się na terenie planowanej inwestycji na Pomorzu?

Budowa bloków elektrowni i ich dokładna lokalizacja jest ściśle sprecyzowana. Chociaż nie ma jeszcze pozwolenia na budowę, okolica już się zmienia. W okolicach Słajszewa trwa wycinka drzew, plaża przy której wybudowane będzie pomost techniczny elektrowni zmieni się nie do poznania. 

Listen on Spreaker.