Historia Tczewa. Tak powstało miasto
Tczew to miasto położone na Pojezierzu Starogardzkim w pradolinie rzeki Wisły na Kociewiu. Jest oddalony od Gdańska o około 30 km. Tczew to jedno z najstarszych miast na Pomorzu, jego historia sięga 1252 roku. Znaleziska archeologiczne wskazują, że okolice Tczewa były zasiedlone przez człowieka już ok. 3000–1700 lat p.n.e. O ciągłości osadniczej świadczą ozdoby i narzędzia z okresu Hallstatt D (500–400 lat p.n.e.), cmentarzysko z okresu rzymskiego oraz ślady osady wczesnośredniowiecznej.
Pierwsza źródłowa wzmianka o Tczewie pochodzi z 1252 r., kiedy to w Tczewie książę Sambor II rozpoczął budowę zamku. W wystawionym niemieckim dokumencie wymieniono osadę Dersove.
Etymologia nazwy miasta nie została dotąd przez językoznawców wyjaśniona w sposób jednoznaczny, przypuszcza się, że może pochodzić z języka pruskiego (pruskie słowo „dirse” oznaczało osobę odważną). Jedno jest jednak pewne, że jest ona daleko starsza niż jego pierwszy zapis. W najstarszych pisanych dokumentach (XII i XIII w.) występowały obok siebie dwie nazwy odnoszące się do tej samej albo nawet do dwóch sąsiadujących ze sobą osad: wspomniana Trsow – zdaniem prof. Tymienieckiego pochodzenia etruskiego, a według Mrongowiusza od Tkaczewo, co oznaczałoby osadę tkaczy, i Derszewo, od imienia feudała Dersława, odpowiadające kaszubskiemu Dërszewò, a niemieckiemu Dirschau.
Polecany artykuł:
Rosnące znaczenie gospodarczej funkcji Wisły i kilku ośrodków osadniczych występujących w XII-XIII w. na terenie Tczewa zadecydowało o budowie zamku i przeniesieniu stolicy księstwa przez Sambora II z Lubiszewa do Tczewa na przełomie 1252/1253 roku. Powstanie Rady Miejskiej w Tczewie, ukonstytuowanej już w 1258 za przyzwoleniem wspomnianego księcia Sambora II, wyprzedza lokację miasta. Jest to jedyny tego typu przypadek na terenie dzisiejszej Polski. Tczewska Rada Miejska utworzona została wcześniej niż uważane za najstarsze w naszym państwie Rady we Wrocławiu (1261), w Krakowie (1264) czy w Poznaniu (1280), które w tych miastach powstały jednak kilka lub kilkanaście lat po nadaniu praw miejskich. W świetle faktów historycznych samorząd miasta Tczewa jest starszym, więc i pierwszym w dziejach na obecnym obszarze Polski.
W 1260 r. Tczew otrzymał z nadania Sambora II prawa miejskie (lokacja na prawie lubeckim). W mieście rozwijało się rzemiosło i handel. Zamożność powiększała komora celna na Wiśle. Istniał port, do którego przypływały statki zachodnich kupców, a własna mennica biła wymienialne srebrne denary. Ostatni władca Pomorza Gdańskiego Mestwin II w 1289 sprowadził do Tczewa dominikanów, którzy zbudowali w mieście swój kościół i zespół klasztorny. W 1308 r. Tczew podstępnie zdobył zakon krzyżacki. Miasto zostało spalone, a mieszczanie wygnani. W 1410 r., po bitwie grunwaldzkiej, miasto na krótko znalazło się w rękach polskich. I pokój toruński pozostawił jednak Tczew i całe Pomorze w granicach państwa zakonnego.
Od 1468 Tczew był siedzibą starostwa niegrodowego oraz powiatu. Miasto odzyskało swój nadwiślański charakter, stało się ośrodkiem kupieckim i rzemieślniczym oraz istotnym ogniwem polskiego handlu zbożem. W czasach polskich odbywały się w Tczewie wielokrotne zjazdy stanów pruskich.
W 1577 r. miał miejsce, spowodowany nieostrożnością żołnierzy Stefana Batorego, wielki pożar, który prawie doszczętnie zniszczył miasto. Przetrwały tylko budowle sakralne. Odbudowane ze zgliszcz miasto odwiedził w 1623 król Zygmunt III Waza. W czasie wojen ze Szwecją w XVII w. i w okresie wojny północnej (1700-1721) miasto ucierpiało od przeciągających tędy obcych wojsk. Niespokojne były też dla Pomorza, w tym również dla Tczewa, czasy saskie poprzedzające rozbiory i rządy pruskie.
Co warto zobaczyć w Tczewie? Sprawdziliśmy!
Po II wojnie światowej Tczew należał do najbardziej zniszczonych przez działania frontowe miast Pomorza Gdańskiego. Praktycznie nie ostała się żadna zdolna do produkcji fabryka. Nastąpił znaczny ubytek ludności do ok. 18–20 tys. Mieszkańcy podjęli najpierw trud odbudowy, a następnie rozbudowy miasta, które dziś liczy 59 105 osoby (czerwiec 2021). Co zobaczyć w Tczewie? Pojechaliśmy i sprawdziliśmy! Oto nasze propozycje - zobacz w galerii.
Jesteś świadkiem ciekawego zdarzenia w waszej okolicy? A może chcesz poinformować o trudnej sytuacji w Twoim mieście? Czekamy na zdjęcia, filmy i gorące newsy! Piszcie do nas na Facebooku lub na skrzynkę: [email protected].
