Od bezpłatnego mieszkania dla pracownika trzeba zapłacić ZUS? Przepisy nie mówią o tym wprost!

Jeśli pracodawca udostępnia mieszkanie pracownikowi, musi on wiedzieć, że stanowi on przychód pracownika. Zgodnie z art.12 ust.1 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami ze stosunku pracy, stosunku służbowego, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy są wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania, w szczególności:

• wynagrodzenie zasadnicze;
• wynagrodzenie za godziny nadliczbowe;
• dodatki i nagrody;
• ekwiwalenty za niewykorzystany urlop;
• świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika;
• wartość nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo płatnych.

Udostępnienie lokalu mieszkalnego pracownikowi stanowi dla niego przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń, jeżeli pracownik nie ponosi żadnych kosztów, lub z tytułu świadczeń częściowo płatnych, jeżeli pracownik ponosi tylko część kosztów.

Przepisy nie mówią wprost

Przepisy ustawy o PIT nie definiują wprost, czym jest nieodpłatne świadczenie. Jednak Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z 16 października 2006 roku, FPS 1/06 ustalił że, nieodpłatne świadczenie ma na gruncie podatku dochodowego „szerszy zakres niż w prawie cywilnym, obejmuje bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu”. 

Nieodpłatne świadczenia uzyskiwane przez pracownika jako jego przychód była także przedmiotem analizy Trybunału Konstytucyjnego, który w wyroku z 8 lipca 2014 roku, K/7/13, uznał, że „za przychód pracownika mogą być uznane świadczenia, które:

• po pierwsze, zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie);
• po drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść;
• po trzecie, korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów”.

Wartość pieniężną nieodpłatnych świadczeń ustala się zgodnie z art. 11 ustawy o PIT i w odniesieniu do udostępnienia pracownikowi lokalu mieszkalnego jest nią równowartość czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu. Jeżeli pracownik w części pokrywa opłaty związane z najmem, jego przychodem będzie różnica pomiędzy wartością rynkową czynszu a odpłatnością ponoszoną przez pracownika

– pisze Poradnik Pracownika. 

Aby rozliczyć przychód z tytułu nieodpłatnego użyczenia lokalu mieszkalnego dla pracownika, należy wziąć pod uwagę rynkową wartość czynszu za podobne mieszkanie w danej miejscowości.