Gdański park w rejestrze zabytków! To jeden z najstarszych parków w mieście

Park Steffensów – gdańska oaza zieleni z bogatą historią

Park Steffensów to zielone serce Gdańska, miejsce spacerów i wytchnienia dla mieszkańców. Jego historia sięga końca XIX wieku, a jego malownicze alejki i zabytkowe obiekty kryją wiele tajemnic. Teraz, dzięki decyzji Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, park zyskał dodatkową ochronę i szansę na zachowanie swojego unikalnego charakteru dla przyszłych pokoleń.

Decyzja konserwatora – co to oznacza dla parku?

Jak podał rzecznik konserwatora Marcin Tymiński, Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru zabytków Park Steffensów wraz z zespołem dawnych cmentarzy zlokalizowanych przy Al. Zwycięstwa w Gdańsku. Prace nad wpisaniem parku do rejestru trwały od połowy 2020 roku, a procedury zakończyły się pod koniec marca br.

Marcin Tymiński podkreślił, że wpisanie do rejestru oznacza, że wszelkie prace na tym terenie będą wymagały uzgodnienia z Pomorskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. To ważna informacja, która gwarantuje, że przyszłe działania w parku będą uwzględniać jego wartość historyczną i kulturową.

Historia Parku Steffensów – od fundacji po współczesność

Park Steffensów to jeden z najstarszych parków w Gdańsku. Został założony w latach 1896-1897 według projektu Georga Wilhelma Schnibbego, prezesa gdańskiego Towarzystwa Budowy Ogrodów. Koszt budowy parku wyniósł 50 tys. marek, a fundusze pochodziły od mieszczańskiej rodziny Steffensów.

Początkowo park zajmował powierzchnię ponad 4 ha, między obecną al. Zwycięstwa a terenem kolejowym. Gedanopedia, czyli Encyklopedia Gdańska, podaje, że przed 1918 rokiem park powiększono do 5,81 ha o teren likwidowanego Cmentarza Ubogich, sięgając od północy zabudowań popularnej kawiarni "Vier Jahreszeiten" ("Cztery Pory Roku").

Obecnie, jak podaje Gdański Zarząd Dróg i Zieleni, Park Steffensów zajmuje obszar 13,6 ha i rozciąga się wzdłuż Alei Zwycięstwa od Ronda Ofiar Katynia do skrzyżowania z ulicą Smoluchowskiego.

Skarby Parku Steffensów – szalet parkowy i dom dozorcy

Na terenie Parku Steffensów zachowały się dwa historyczne obiekty, które stanowią cenne świadectwo historii tego miejsca:

• Drewniany szalet parkowy – zlokalizowany przy jednym z wejść do parku od strony Wielkiej Alei. Powstał w 1897 roku. We wpisie do rejestru napisano, że budynek, mimo jego funkcji, opracowano z dużą starannością pod względem formy i wystroju, bacząc na jego eksponowaną lokalizację przy wejściu do parku. Otrzymał wyjątkową jak na tego typu obiekt formę, czerpiącą z architektury miast kuracyjnych przełomu XIX i XX w., do której nawiązuje nie tylko kształtem, lecz także zastosowaną bogatą eklektyczną dekoracją snycerską.
• Murowany dom dozorcy parku – obecnie budynek mieszkalny przy al. Zwycięstwa 8. Pochodzi z lat 30. XX wieku i zachował niezmienioną formę i podziały elewacji.

Dawne cmentarze – historia i pamięć

Wpisem do rejestru zabytków objęto również dawne cmentarze znajdujące się na terenie Parku Steffensów:

1. Część Cmentarza Ubogich (tzw. Cmentarza Lazaretu, niem. Lazarett Kirchhof)
2. Cmentarz parafialny Najświętszej Marii Panny
3. Zjednoczony Cmentarz Kościołów Św. Bartłomieja, Św. Jana, Świętych Piotra i Pawła z cmentarzem menonitów
4. Płd. część Cmentarza Luterańskiego

Tereny te zaczęto zagospodarowywać na potrzeby nekropolii na początku XIX wieku. Konserwator wyjaśnił, że cmentarze tej nekropolii zamknięto dla celów grzebalnych w latach 40. XX w., likwidując je ostatecznie w 1966 r. Pozostałe po nich tereny przeznaczono na cele rekreacyjne, zakładając duży park miejski, połączony przestrzennie z sąsiednim Parkiem Steffensów.

Warto również wspomnieć, że wcześniej do rejestru zabytków archeologicznych trafiły relikty zespołu szpitala Wszystkich Bożych Aniołów, zwanego też szpitalem Św. Michała Archanioła, odkryte kilka lat temu na terenie parku

Park Steffensów to miejsce o bogatej historii i wartości kulturowej. Decyzja o wpisaniu go do rejestru zabytków to ważny krok w kierunku ochrony tego unikalnego miejsca dla przyszłych pokoleń.