W Zbychowie spalą wielką słomianą kukłę – Sztrumana. Tu wciąż odprawia się stary pogański rytuał [ZDJĘCIA]

Palenie Sztrumana w Zbychowie. Kaszubskie zwyczaje

Sztruman, a po kaszubsku "Sztróman", to sporych rozmiarów słomiana kukła, która symbolizuje biedę i niedostatek, a jej spalenie nad lokalnym stawem obwieszcza koniec "głodnégò zymkù" (kaszub. "głodnej wiosny"), czyli czasu, gdy zapasy żywności się kończyły, a nowe plony jeszcze nie były gotowe do zbioru.

Kaszubskie zwyczaje. Palenie Sztrumana, czyli pomorski rytuał z czasów pogańskich

Palenie Sztrumana to jedyne tego typu zjawisko etnograficzne, które zachowało się na Pomorzu. Obrzęd ten jest prawdopodobnie rytuałem wywodzącym się z pogańskich tradycji, które niegdyś były szerzej rozpowszechnione na Kaszubach.

Szczegółowy opis tego zwyczaju, praktykowanego w Reszkach przed II wojną światową, zawdzięczamy Bolesławowi Borkowi, lokalnemu pisarzowi i kronikarzowi. W swoim artykule z 1981 roku, opublikowanym w "Pomeranii", Bork wspominał, jak jako dziecko uczestniczył w "paleniu Sztrómana".

Już wtedy było to ważne wydarzenie, a ludzie zakładali swoje najlepsze ubrania i biżuterię. Organizacją zajmowali się karczmarz, sołtys Reszek i radni. Uroczystościom towarzyszyły ozdoby, alkohol i obfite jedzenie. Częste użycie słowa "òżniwinë" (dożynki) sugeruje, że święto miało pierwotnie charakter dziękczynny, związany z zakończeniem żniw.

Palenie Sztrumana w Zbychowie na Kaszubach. Odrodzenie tradycji

W 1992 roku, dzięki inicjatywie radnego Alojzego Formelli zaangażowaniu mieszkańców Zbychowa i Reszek, udało się ożywić ten zapomniany zwyczaj. Od tego czasu palenie Sztrumana jest związane z Zielonymi Świątkami, świętem symbolizującym nadejście lata. Co roku, w maju lub czerwcu, mieszkańcy, we współpracy z Gminą Wejherowo, organizują nad stawem w Zbychowie "Kaszubskie Zielone Świątki", łącząc ludowe święto z dawnym obrzędem. Kukłę przygotowują sołtysi z Reszek, a całe wydarzenie, podobnie jak dawniej, ma charakter wiejskiego festynu, poprzedzonego mszą polową.

Po 7 latach Sztruman znów spłonie na Kaszubach

Po siedmiu latach przerwy, w 2025 roku Kaszubskie Zielone Świątki wracają do kalendarza lokalnych wydarzeń. Sztrumana, głównego bohatera festynu, własnoręcznie wykonają sołtys Reszek Jan Kandziora oraz Kazimierz i Łukasz Machalińscy, kontynuując tym samym piękną, kaszubską tradycję.