Skąd wziął się gryf w pomorskiej heraldyce? Najpiękniejsze herby pomorskich miast z gryfem

Gryf był symbolem Gryfitów - książąt kaszubskich (pomorskich)

Przez wieki Pomorzem rządziły dwie kaszubskie dynastie - Gryfici i Sobiesławice. Ci pierwsi byli bardziej niezależni i władali Pomorzem Zachodnim aż po dzisiejszy niemiecki kraj związkowy Maklemburgia-Pomorze Przednie. Choć to ziemie, które dziś nie kojarzą się z Kaszubami, to właśnie Gryfici używali tytułu książąt kaszubskich.

Sobiesławice z kolei rządzili Pomorzem Gdańskim, czyli terenami, na których Kaszubi żyją do dziś. Ich jednak zostawimy, bo to nie oni, a właśnie Gryfici, jak zresztą sama nazwa wskazuje, mieli w swoim herbie gryfa.

Mityczny stwór pojawia się w ich herbach od końca XII wieku, a pierwszym Gryfitą, który takiego herbu używał, był Kazimierz II.

Skąd wziął się gryf w pomorskiej heraldyce? Przywędrował z daleka

Gryfici mieli pochodzenie słowiańskie, dlatego gryf w ich herbie może dziwić, bo przecież nie jest to stwór znany w słowiańskiej mitologii.

Wpływ na jego pojawienie się w pomorskiej heraldyce miały najprawdopodobniej krucjaty, podczas których rycerze odwiedzali Bliski Wschód i stykali się z miejscowymi legendami.

Gryf, czyli mityczne zwierzę przedstawiane najczęściej z ciałem lwa, głową i skrzydłami orła oraz uszami osła, wywodzi się ze starożytnej Mezopotamii, skąd zawędrował m.in. do Egiptu i Grecji, a przez Kretę i Cypr również do Europy.

Biblia zabrania jedzenia gryfów

Gryfy pojawiają się również w Starym Testamencie jako zwierzęta nieczyste, których Żydzi nie mogą spożywać:

Nieczystych nie jedzcie, to jest orła i gryfa, i orła morskiego, kani i sępa, i jastrzębia według rodzaju swego, i całego rodzaju kruczego, i strusia, i sowy, i łyski i jastrzębia według rodzaju swego, czapli i łabędzia, i ibisa, i nurka, modrzyka i puchacza, bąka i siewki, każde według rodzaju swego, dudka też i nietoperza

- (Pwt 14,12-18).

Gryf na dobre zadomowił się na Pomorzu

Gryf z herbu Gryfitów stał się oczywiście również herbem ich państwa - Księstwa Pomorskiego. W XVI wieku w wielkim herbie Pomorza gryfów było już więcej, bo każde z mniejszych księstw, które wchodziły w skład Księstwa Pomorskiego, miało już własny symbol:

• Księstwo szczecińskie – w polu błękitnym gryf wspięty, czerwony zwrócony w lewo.
• Księstwo pomorskie – w polu srebrnym gryf wspięty, czerwony
• Księstwo kaszubskie – w polu złotym gryf wspięty, czarny.
• Księstwo wendyjskie – w polu srebrnym czerwony gryf w zielone pasy, wspięty, zwrócony w lewo.
• Księstwo rugijskie – tarcz dwudzielna w pas, w polu górnym czarny połulew w czerwonej koronie, na polu złotym, w polu dolnym czerwono-niebieska szachownica otwarta.
• Ziemia uznamska – w polu czerwonym srebrny rybogryf zwrócony w prawo.
• Ziemia bardzka – w polu złotym zwrócony w lewo czarny gryf z dwoma srebrnymi piórami (warstwami piór).
• Ziemia choćkowska – na polu złotym czerwone krzyż i róże.
• Ziemia wołogoska – tarcza dwudzielna w pas, w polu górnym srebrny gryf na czerwonym tle, w polu dolnym błękitno-złota szachownica.

Gryfy zaczęły się także pojawiać w herbach pomorskich miast. Choć przede wszystkim są one obecne w symbolach miast z województwa zachodnio-pomorskiego, to i w województwie pomorski, w nowszych i starszych herbach, taż się pojawiają. Część z nich zobaczycie w naszej galerii.

Gryfy w herbach pomorskich miast [GALERIA]