Pierwsza polska misja kosmiczna Ignis. Jednym z jej uczestników będzie naukowiec z Pomorza
Z pewnością wielu zadaje sobie pytanie co ma gdańska Akademia wychowania Fizycznego i Sportu wspólnego z Europejską Agencją Kosmiczną? Okazuje się, że bardzo wiele! W pierwszej polskiej misji technologiczno-naukowej Ignis weźmie udział prof. Marcin Dornowski, prorektor trójmiejskiej uczelni. Ale po kolei.
„Ignis” - pierwsza polska misja na Międzynarodową Stację Kosmiczną
„Ignis”, czyli „ogień” - to oficjalna nazwa polskiej misji technologiczno-naukowej na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Polska misja będzie częścią misji Ax-4, w której udział weźmie kolejny Polak, dr Sławosz Uznański, wybrany - po trwającym rok procesie selekcji – do rezerwy astronautów ESA w listopadzie 2022 r. Pokonał ponad 22 tys. konkurentów. Od 1 września 2023 r. jest astronautą projektowym ESA.
Start misji technologiczno-naukowej Axiom 4 na Międzynarodową Stację Kosmiczną planowany jest na 2025 rok z należącego do NASA Kennedy Space Center na Florydzie. Lot na ISS zostanie zrealizowany rakietą Falcon 9 firmy SpaceX, która wyniesie na orbitę kapsułę załogową Dragon. W ramach misji astronauci spędzą na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej około 14 dni.
Uczestnikami misji będą:
Peggy Whitson (USA) – dowódca misji,Sławosz Uznański (Polska/ESA) – specjalista misji,Shubhanshu Shukla (Indie) – pilot misji,Tibor Kapu (Węgry) – specjalista misji.
Ax-4 będzie kolejną komercyjną załogową misją Axiom Space. Udział Polaka w tej misji to wynik umowy podpisanej pomiędzy Ministerstwem Rozwoju i Technologii a ESA na przygotowanie i przeprowadzenie polskiej misji technologicznej na ISS. Po stronie Polski w przygotowanie misji jest również zaangażowana Polska Agencja Kosmiczna (POLSA) jako agencja wykonawcza MRiT.
Eksperyment pod kierownictwem prof. Marcina Dornowskiego
Profesor Dornowski zajmie się sprawdzeniem reakcji astronautów na izolację w czasie lotu w kosmos. Zbada m.in., jak pobyt w przestrzeni kosmicznej wpływa na poziom stresu i fale mózgowe. Eksperyment nosi nazwę Neurofeedback EEG i stanowi część polskiej misji naukowo-technologicznej na ISS.
Polega na określeniu skuteczności treningu neurofeedback w obniżaniu reakcji organizmu na stresor izolacji u astronauty na ISS w trakcie misji Axiom 4. W eksperymencie weźmie udział dr Sławosz Uznański (Polska/ESA) astronauta projektowy – specjalista misji w trakcie misji Axiom 4, a po pozytywnej opinii Komisji Medycznej NASA pozostali astronauci (...). Badania będą wymagały testów przed i po misji, treningu neurofeedback przed misją oraz kontrolą psychologiczną w trakcie misji na ISS. Badania przed i po misji planowane są do realizacji w Kolonii i Houston – centrach przygotowań astronautów ESA i NASA.
- opowiedział w rozmowie z naszym dziennikarzem.
Skąd w ogóle pojawiła się ta idea współpracy z Europejską Agencją Kosmiczną? Bo pewnie niektórym ciężko zrozumieć, co ma AWF do kosmosu. "Ja już od 6 lat działam w szeroko rozumianym sektorze kosmicznym w Polsce i Europie. Rozpoczęło się od misji kosmicznych analogowych (gdzie realizowaliśmy te same cele naukowe co w obecnym projekcie)….efektem tego były publikacje oraz uczestnictwo w Kongresie Astronautycznym w Paryżu i następnie złożenie propozycji eksperymentu na ISS przez Polsę do ESA. Projekt dotyczy stresu, efektywności psychomotorycznej, sposobów radzenia sobie z tym stresem……ja się śmieje, ze prawie tak samo jak w dobrze prowadzonym procesie treningu sportowym. Bo w tych aspektach przygotowanie astronauty i sportowca ma wiele wspólnych elementów." - dodał prof. Dornowski.
Jak powiedział nam naukowiec, zgłoszenie do eksperymentów nastąpiło w roku 2023 w lipcu. Formularz zgłaszany był do POLSA. Decyzja podjęta została przez POLSA i ESA we wrześniu 2023 – wstępna lista zaakceptowanych eksperymentów na ISS. "Aplikowało ponad 60 podmiotów z sektora kosmicznego, naukowego i technologicznego….w efekcie wybranych zostało 13 do realizacji na ISS. Rok 2024 upłynął na dopracowywaniu szczegółów i przygotowywaniu obszernej dokumentacji eksperymentu spełniającego wymogi POLSA, ESA, NASA i Axiom"
Dla mojego zespołu i dla mnie osobiście to realizacja marzeń nie tylko naukowych i zawodowych ale, jakkolwiek pompatycznie to zabrzmi, życiowych. Ja całe swoje życie jak daleko sięgam pamięcią byłem i jestem fanem „science-fiction”, potem samej „science”, tematyki kosmicznej i zawsze wiedziałem, że będę miał możliwość realizacji siebie w tym obszarze.
- mówi.
Na ten moment zespół profesora czeka na konkretny kalendarz członków misji Axiom 4, gdzie będzie można odnaleźć czas przeznaczony dla eksperymentu.
Bazując na wynikach z wcześniej przeprowadzonych misji analogowych zakładamy pełen sukces i realizację założonych celów eksperymentów. Myślę że już teraz z efektów naszej pracy mogą korzystać osoby/zawody, w których stresor może obniżać efektywność psychomotoryczną np. piloci, żołnierze, sportowcy itd. Biorąc pod uwagę sektor kosmiczny to mamy pewne założenie, które po zakończeniu całego eksperymentu zostanie ujęte w raporcie do ESA, ale tu poproszę o jeszcze chwilę cierpliwości….nie chcemy zapeszyć.
