Od 1997 roku prawnym środkiem płatniczym na obszarze Polski są banknoty i monety opiewające na złote i grosze, emitowane przez Narodowy Bank Polski. Wzory i wartość nominalną banknotów oraz wzory, wartość nominalną, stop, próbę i masę monet oraz wielkość emisji znaków pieniężnych, jak również terminy wprowadzenia ich do obiegu ustala Prezes NBP w drodze zarządzenia.
Obecnie Narodowy Bank Polski emituje banknoty obiegowe o nominałach:
- 10 złotych
- 20 złotych
- 50 złotych
- 100 złotych
- 200 złotych
- 500 złotych
Od 2014 r. na podstawie zarządzenia Prezesa NBP wprowadzono do obiegu banknoty o nominałach 10, 20, 50 i 100 zł ze zmodernizowanymi zabezpieczeniami, natomiast w 2016 r. banknot 200 zł. Rok później wprowadzono banknot o nominale 500 złotych.
Sukcesywnie, od 2017 roku Narodowy Bank Polski wprowadzał do obiegu banknoty pokryte warstwą ochronną podnoszącą trwałość banknotów w obiegu. Banknot o nominale 10 zł wprowadzono do obiegu 27 lutego 2017 r. na podstawie zarządzenia Prezesa NBP (M.P. z 2016 r. poz. 1194), 20 zł – 20 stycznia 2017 r. na podstawie zarządzenia Prezesa NBP (M.P. z 2016 r. poz. 1194), 50 zł – 16 lipca 2018 r. na podstawie zarządzenia Prezesa NBP (M.P. z 2018 r. poz. 656) oraz 100 zł – 31 maja 2019 r. na podstawie zarządzenia Prezesa NBP (M.P. z 2019 r. poz. 437)
– czytamy na stronie Narodowego Banku Polskiego.
Które banknoty straciły ważność? Gdzie je wymienić?
Jak podaje Narodowy Bank Polski, wszystkie banknoty wprowadzone do obiegu od 1 stycznia 1995 r. pozostają prawnym środkiem płatniczym i funkcjonują w obiegu równolegle. Jeśli wprowadzane są pewne zmiany, nadal banknoty nadal są aktualne.
Sprzedawca może odmówić przyjęcia banknotu, jeśli pieniądze będą uszkodzone. A gdy sprzedawca będzie chciał wręczyć Ci wadliwy banknot, również możesz odmówić przyjęcia. Zniszczone pieniądze tracą wartość nabywczą i przestają być ważnym środkiem płatniczym. Co zrobić, gdy będziemy mieć w portfelu uszkodzone pieniądze?
Zużyte lub uszkodzone banknoty i monety emitowane przez Narodowy Bank Polski, jeżeli nie są podejrzane co do autentyczności, a ich cechy umożliwiają rozpoznanie wartości nominalnej, w tym banknoty postrzępione, naddarte, podklejone, przerwane, nadmiernie zabrudzone, zaplamione, odbarwione, można wymienić na znaki pieniężne nadające się do obiegu w kasie dowolnego banku działającego w Polsce.
W przypadku, gdy banknoty lub monety nie spełniają warunków wymiany w bankach, przyjmowane są przez banki na podstawie wniosku i przesyłane do wymiany do Centrali NBP.
GALERIA: W 2024 roku niektóre banknoty tracą ważność. Wzory pieniędzy
Rekomenduje się wskazywanie we wnioskach adresu poczty elektronicznej (e-mail) osoby albo podmiotu przedstawiających znaki pieniężne do wymiany, w celu przekazywania informacji o wyniku wymiany drogą elektroniczną
– podaje NBP.
Wniosek wraz ze zużytymi lub uszkodzonymi banknotami waluty polskiej (o łącznej wartości nieprzekraczającej kwoty 2000 zł) należy przesłać bezpośrednio do Centrali NBP przesyłką pocztową lub kurierską na adres:
Narodowy Bank Polski, Departament Emisyjno-Skarbcowy ul. Świętokrzyska 11/21 00-919 Warszawa z dopiskiem: „DES – wymiana”
Pieniądze przesyłane do wymiany do Centrali NBP należy umieścić w zaklejonej kopercie, którą należy dołączyć do wniosku. Wnioski o wymianę zużytych lub uszkodzonych banknotów powinny być wypełnione kompletnie i zawierać dane umożliwiające kontakt z wnioskodawcą. Niekompletne wnioski o wymianę zużytych lub uszkodzonych banknotów nie będą realizowane.
Zwrot równowartości wymienionych banknotów przekazywany będzie na wskazany we wniosku rachunek osoby fizycznej przesyłającej banknoty do wymiany. Banki zobowiązane są, na mocy zarządzenia Prezesa NBP, wymienić zniszczony banknot, jeśli więcej niż 45 proc. jego pierwotnej powierzchni zachowało się w jednym fragmencie i możliwe jest rozpoznanie jego nominału. Banknot, który zachował od 45 do 75 proc. pierwotnej powierzchni w jednym fragmencie, zostanie wymieniony za połowę jego wartości nominalnej. Banknot, który zachował ponad 75 proc. pierwotnej powierzchni w jednym fragmencie, a także banknot przerwany na nie więcej niż dziewięć części stanowiący w całości 100 proc. powierzchni banknotu, bank wymieni za jego pełną wartość nominalną.
Zniszczone lub zużyte monety podlegają wymianie w 100 proc., w tym również dwa rozłączone elementy (rdzeń i pierścień), jeżeli pochodzą z monety o tej samej wartości nominalnej. Za połowę wartości nominalnej zostanie wymieniona moneta, jeżeli zachowany został jeden element (rdzeń lub pierścień).
Znaki pieniężne, które nie spełniają wymogów umożliwiających wymianę przez Centralę NBP np. skrawki banknotów posiadających mniej niż 45 proc. powierzchni, będą niszczone w Narodowym Banku Polskim, po upływie 6 miesięcy od dnia sporządzenia informacji o wyniku wymiany, o ile wnioskujący nie wniesie żądania ich zwrotu.
Jesteś świadkiem ciekawego zdarzenia w waszej okolicy? A może chcesz poinformować o trudnej sytuacji w Twoim mieście? Czekamy na zdjęcia, filmy i gorące newsy! Piszcie do nas na Facebooku lub na skrzynkę: [email protected].