Gdańszczanka w Europejskim Trybunale Praw Człowieka. Wygrała ogromną przewagą

Zapytana przez portal gdansk.pl, w jaki sposób ukształtował ją Gdańsk i studia na UG, Adamska-Gallant powiedziała:  "Zawsze mówię o sobie, że jestem gdańszczanką, bez względu na to, że od wielu lat już tu nie mieszkam. Gdańsk to wolność, niezależność i solidarność. To otwartość na świat. Staram się wszystkie te cechy mieć w sobie".

Polska kandydatka została wyłoniona już w pierwszej rundzie głosowania - została wybrana absolutną większością 78 głosów (łącznie oddano 154 ważne głosy).

Dr Anna Adamska-Gallant to absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. Studiowała na tej uczelni w latach 1993-98. Jej praca magisterska poświęcona była roli Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w procesie integracji europejskiej. Wcześniej chodziła do II LO w Gdańsku. Po studiach, w latach 2001-02 pracowała jako asesor w gdańskim sądzie pracy. Już wtedy skierowała swoje pierwsze pytanie do Trybunał Konstytucyjnego, które dotyczyło uprzywilejowania działaczy związkowych w procedurze zwolnienia z pracy. W 2022 r. na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego uzyskała stopień naukowy doktora nauk społecznych w dyscyplinie nauki prawne. Jej praca doktorska poświęcona była tematyce tzw. świadków wrażliwych w postępowaniach przed trybunałami międzynarodowymi i hybrydowymi. 

Anna Adamska-Gallant przez 17 lat pełniła urząd sędziego w Polsce i na Bałkanach, orzekając przede wszystkim w sprawach karnych. W latach 2013-18 jako sędzia międzynarodowy w ramach misji praworządności UE w Kosowie rozstrzygała m.in. sprawy o zbrodnie wojenne popełnione w trakcie konfliktów zbrojnych na terenie byłej Jugosławii. W 2015 r. została powołana na stanowisko sędziego Sądu Najwyższego Kosowa.

Od 2018 r. pracuje jako niezależna ekspertka do spraw wymiaru sprawiedliwości i rządów prawa m.in. dla Expertise France, Rady Europy oraz Banku Światowego. Doradza w procesie budowania niezależnych sądów w Ukrainie.

Adamska-Gallant była jedną z trojga kandydatów zgłoszonych w lipcu przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Obok niej były też Małgorzata Wąsek-Wiaderek oraz Adam Wiśniewski. Jak podał resort, ich kandydatura została pozytywnie zaopiniowana przez Panel Doradczy Ekspertów Rady Europy do spraw wyłonienia kandydatów na wybór na stanowisko sędziego ETPCz.

W głosowaniu ZPRE Wąsek-Wiaderek otrzymała 9 głosów, a Wiśniewski - 38.

Kandydaci wcześniej zostali zaakceptowani przez Komisję ZPRE ds. wyboru sędziów.

Sędziowie ETPCz są wybierani przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy z listy trzech kandydatów proponowanej przez państwo, które jest stroną Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

Od 2012 r. sędzią Trybunału z ramienia Polski jest prof. dr hab. Krzysztof Wojtyczek, którego kadencja upłynęła 31 października 2021 r. Jednak 27 stycznia 2023 r. ZPRE odrzuciło listę trojga kandydatów przekazaną przez polski rząd. Władze polskie zostały poproszone o przedstawienie nowej listy do 12 sierpnia 2024 r.

W poprzednich latach sędziami ETPCz byli Jerzy Makarczyk (1992-2002) i Lech Garlicki (2002-12).

Nowa sędzia ETPCz praworządności w Polsce

Nowa sędzia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka dr Anna Adamska-Gallant powiedziała, że nie jest optymistką w kwestii zakończenia sporu o praworządność. Jeśli zostaną wdrożone rozwiązania ministerstwa sprawiedliwości w sprawie tzw. neosędziów, do Trybunału zapewne zaczną trafiać skargi przez nich wnoszone - oceniła. Wypowiedziała się też o roli kobiet w sądownictwie.

Zajmowałam się tematyką kobiet sędziów, które orzekały w sprawach o zbrodnie wojenne. Można twierdzić, że gdyby nie one, gdyby nie to, że zasiadały w panelach sędziowskich, że były prokuratorkami, to sprawy o przemoc seksualną jako zbrodnię wojenną byłyby po prostu ignorowane. Kobiety wnoszą inną perspektywę, inną wrażliwość

 - podkreśliła.

Jej zdaniem przed ETPCz stoi wiele wyzwań. "Trybunał przez swoje orzecznictwo przyczynia się do kształtowania przyszłości i jest to coś niezwykłego, jeżeli chodzi o jego działanie. Spodziewam się trudnych spraw, bo świat wokół nas jest coraz bardziej skomplikowany. Mam na myśli chociażby zagrożenia klimatyczne, dezinformację czy konflikty zbrojne toczące się w wielu miejscach, a dotyczące bezpośrednio nas" - powiedziała.

Jak podkreśliła, wyzwaniem jest też coraz częściej wykonywanie orzeczeń Trybunału, bo w wielu miejscach w Europie czasami narasta wobec nich opór.

GALERIA: Oto największe dzielnice w Gdańsku. To są małe miasteczka!