Przywileje dla rodziców dzieci do 4 roku życia
Polskie prawo przewiduje kilka sytuacji w których rodzice są wsparci przepisami, by łatwiej było połączyć im pracę z wychowaniem i opieką nad dzieckiem. Mówi o tym kilka artykułów w kodeksu pracy. Każdy rodzic powinien je znać. Od 7 kwietnia 2023 obowiązywać będzie kolejne ułatwienie dla pracowników z małymi dziećmi.
Polecany artykuł:
Uprawnienia rodzica małego dziecka
Jeżeli masz dziecko, które nie skończyło jeszcze 4 lat można odmówić pracy w porze nocnej oraz w godzinach nadliczbowych. Każdorazowo pracodawca jest zobowiązany o pytanie o zgodę pracownika. Nie można otrzymać takiego polecenia z góry, jeżeli w domu mamy małe dziecko. Sytuacja dotyczy również delegacji. Możemy odmówić wyjazdu, powołując się na prawo wynikające z kodeksu pracy. Dokładnie mowa o tym w:
- pracownik nie może pracować w porze nocnej, w godzinach nadliczbowych ani w systemie przerywanego czasu pracy (art. 178 § 2 kp)
- pracownika nie można delegować poza stałe miejsce pracy (art. 178 § 2 kp)
- pracownika nie wolno go zatrudniać bez jego zgody w wymiarze przekraczającym 8 godzin na dobę w systemie równoważnym, w ruchu ciągłym, w systemie skróconego tygodnia pracy oraz pracy weekendowej przy jednoczesnym zapewnieniu pracownikowi prawa do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany wskutek ograniczenia dobowej normy czasu pracy (art. 148 pkt 3 kp)
Dni wolne na dziecko
Dodatkowo, na dziecko do skończonego 14 roku życia przysługują dwa dni wolnego - tzw. opieka. Można je wykorzystać w dowolnym momencie, wymagającym zajęcia się dzieckiem, zdrowym lub chorym. Wolne może posłużyć organizacji wizyty lekarskiej lub choćby wypoczynkowi - przepisy tego nie określają.
Dodatkowo pracownikowi przysługuje prawo do żądania obniżenia wymiaru etatu do wymiaru nie niższego niż połowa etatu w okresie, w którym przysługiwałby pracownikowi urlop wychowawczy (art. 1867 kp). Pracodawca na nasz wniosek musi udzielić zgody.
Nowe prawo rodziców pracujących
Od 7 kwietnia w życie wejdą nowe przepisy dodające nowe uprawnienie dla rodziców. To możliwość pracy zdalnej, po złożeniu odpowiedniej prośby u pracodawcy. Taka możliwość od 7 kwietnia 2023 roku będzie przysługiwać rodzicom lub opiekunom:
- wychowującym dziecko do ukończenia przez nie 4 roku życia,
- wychowującym dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności określonym w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (nawet po ukończeniu przez nie 18 roku życia),
- z zaświadczeniem o ciąży powikłanej oraz w sytuacji niepowodzeń położniczych,
- wychowujących dziecko posiadające opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych (nawet po ukończeniu przez nie 18 roku życia)
Praca zdalna dla rodziców
Nowe prawo wynika z dostosowania polskich przepisów do wymagań unijnych i uwzględnienia pracy zdalnej. Prawo do pracy zdalnej jest nieograniczone dla wymienionych wyżej grup. Oznacza to, że może przekroczyć 24 dni do których prawo ma każdy pracownik. Z przywileju nie mogą korzystać osoby, których praca ze względu na specyfikę nie może być wykonywana w domu.
Komu przysługuje prawo do pracy zdalnej?
Jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni, z uprawnień może korzystać tylko jedno z nich. To decyzja rodziców, pracodawca musi zostać o niej jednak poinformowany. W tej sprawie należy później złożyć swoim pracodawcom odpowiednie oświadczenia, tj. o zamiarze lub o braku zamiaru korzystania z danego uprawnienia. Jeden z rodziców może korzystać z części z nich (np. biorąc dzień opieki), a drugi z innej części np. dotyczącej pracy w nocy.
