Trenowali ludzki umysł w kosmosie! Przełomowy projekt AWFiS z Gdańska

Historyczny moment dla polskiej nauki

15 lipca 2025 roku kapsuła Dragon, z dr. Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim na pokładzie, bezpiecznie wodowała w wodach Oceanu Spokojnego, kończąc misję Axiom 4 na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). To wydarzenie, jak opisuje AWFiS w Gdańsku stanowi „wyjątkowy i historyczny moment dla Polski oraz dla całej społeczności naukowej”. Podczas tej misji zrealizowano 13 eksperymentów, które Polska Agencja Kosmiczna (POLSA) i Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) uznały za projekty o najwyższym potencjale. Wśród nich znalazł się „Neurofeedback EEG”, projekt, którego koncepcja, realizacja i nadzór naukowy są dziełem zespołu badawczego z AWFiS w Gdańsku, kierowanego przez prof. dra hab. Marcina Dornowskiego.

Czym jest „Neurofeedback EEG” i dlaczego badano go w kosmosie?

Celem projektu „Neurofeedback EEG” było zbadanie wpływu treningu fal mózgowych na funkcjonowanie psychiczne astronautów w warunkach mikrograwitacji. Zespół naukowców z AWFiS postawił sobie ambitne pytania:

• Czy można trenować umysł w kosmosie?
• Czy bioelektryczna aktywność mózgu może być świadomie regulowana poza Ziemią?
• Czy trening umysłu może wspierać koncentrację, odporność na stres i adaptację do ekstremalnych warunków kosmicznych?

Badania te, pierwsze tego typu na ISS, mają na celu znalezienie odpowiedzi na te pytania i otwierają nowe możliwości w dziedzinie neurokognitywistyki i adaptacji człowieka do ekstremalnych warunków. W skład zespołu badawczego weszli również: prof. Inna Sokołowska, dr Milena Lachowicz oraz dr Tomasz Szot.

Kluczowy etap zakończony – co dalej?

Po zakończeniu fazy eksperymentalnej w przestrzeni kosmicznej, w dniach 19–24 lipca, przeprowadzono badania kontrolne astronauty w dwóch ośrodkach:

W siedzibie AXIOM Space w Houston (USA)W Europejskim Centrum Astronautycznym (EAC) w Kolonii (Niemcy)

Zakończył się tym samym kluczowy etap zbierania danych. Teraz przed zespołem wielomiesięczna analiza wyników i przygotowanie publikacji naukowych.

Kosmiczne liczby – ogrom pracy włożony w projekt

Realizacja projektu „Neurofeedback EEG” to nie tylko wielkie idee, ale także ogromny wysiłek organizacyjny i naukowy. Oto kulisy pracy zespołu badawczego z AWFiS:

2 645 wymienionych maili163 spotkania online1 215 minut rozmów telefonicznych978 wysłanych SMS-ów227 opracowanych dokumentów47 kg sprzętu badawczego – w tym system neurofeedback „ELMIKO”72 godziny w samolocie, 10 godzin w pociągach, 36 godzin w samochodzie3 kraje, 7 miast4 osoby w zespole badawczym – nasze własne „Fantastic Four”9 instytucji wspierających projekt2 astronautów objętych badaniem4 475 godzin pracy – i licznik wciąż bije!

Wsparcie projektu – bez tego nie byłoby sukcesu

Sukces projektu „Neurofeedback EEG” nie byłby możliwy bez wsparcia wielu instytucji, w tym:

• Ministerstwa Rozwoju i Technologii
• Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej
• POLSA
• ESA
• NASA
• AXIOM
• SpaceX
• HUNOR – Węgierska Agencja Kosmiczna
• Uniwersytetu Massachusetts0