Jarmarki bożonarodzeniowe w Polsce i Europie. Skąd się wzięły?
Tradycja organizowania jarmarków bożonarodzeniowych narodziła się w średniowieczu w krajach niemieckojęzycznych. Pierwsze jarmarki różniły się jednak od tych, które znamy dzisiaj. Dzisiejsze jarmarki bożonarodzeniowe kojarzą nam się z różnymi atrakcjami, świątecznymi ozdobami i łakociami. Na pierwszych jarmarkach organizowanych w okresie świąt Bożego Narodzenia największą atrakcją było to, że można było na nich... kupić mięso.
Pierwsze jarmarki bożonarodzeniowe zorganizowano we Wiedniu pod koniec XIII w. Kolejne zaczęły pojawiać się na terenie dzisiejszych Niemiec. Pierwszy Weihnachtsmärkt, czyli właśnie jarmark bożonarodzeniowy, otwarto w 1384 roku – mowa o Bautzener Wenzelsmarkt. Słynny jarmark Striezelmarkt, który jest rokrocznie organizowany w Dreźnie, swoją pierwszą edycję miał w 1434 r.
Po jakimś czasie na jarmarkach zaczęły się pojawiać także słodycze i wyroby rzemieślników - szewców i plecionkarzy. W końcu doszedł też element czysto rozrywkowy i na świątecznych targowiskach zaczęli pojawiać się bardowie, którzy zabawiali tłumy muzyką, opowieściami i sztuczkami.
Jarmark Bożonarodzeniowy w Gdańsku - jeden z najstarszych w Polsce
Jarmarki bożonarodzeniowe w Gdańsku należą do najstarszych w Polsce. Pierwsze takie wydarzenia organizowano w tym mieście już w XVII w. Obecność jarmarku bożonarodzeniowego w Gdańsku jest więc dla miasta elementem stałym. To, co nie jest stałe, to lokalizacja imprezy, która zmieniała się na przestrzeni wieków.
Pierwotnie gdańskie jarmarki organizowano w okolicach historycznej fary Głównego Miasta w Gdańsku, czyli świątyni nazywanej potocznie bazyliką Mariacką. W XIX wieku jarmark przeniesiono do Dworu Artusa. W tym czasie wydarzenie nazywano "Bożonarodzeniowym Dominikiem" i uważano za coś w rodzaju zimowej edycji jarmarku św. Dominika.
Gdańsk bardzo długo pozostawał Wolnym Miastem, a także członkiem Hanzy i jednym z ważniejszych europejskich ośrodków kupieckich. Wpływało to na kształt jarmarku bożonarodzeniowego, który był w tym mieście bardzo bogaty i kolorowy.
Jarmark Bożonarodzeniowy w Gdańsku dzisiaj. Gdzie odbywa się jarmark?
Dziś Jarmark Bożonarodzeniowy w Gdańsku obejmuje Targ Węglowy, ulice Bogusławskiego i Tkacką, Wielką Zbrojownię i Zespół Przebrania. Impreza nie tylko kontynuuje stare tradycje gdańskich jarmarków, ale też dodaje nowe, które gdańszczanie i turyści zdążyli już pokochać.
Nową tradycją są na przykład maskotki jarmarku - Państwo Orzechowscy. Są to drewniane figurki dziadków do orzechów (w zasadzie to dziadka i dziadkowej) ubrane w mundury gdańskich żołnierzy miejskich z XVIII wieku. Choć zwyczaj jest nowy, to nawiązuje on do tego, że dawniej wielu gdańszczan ustawiało w swoich ogrodach naturalnej wielkości, drewniane figury gdańskich żołnierzy. Gdańska armia nosząca czerwono-białe mundury pełniła w dawnym Gdańsku funkcję dzisiejszej straży miejskiej i policji. Nie oznacza to, że gdańscy żołnierze nie sprawdzili się w boju - w 1734 roku bronili przed Rosjanami i Sasami polskiego króla Stanisława Leszczyńskiego, a w 1793 walczyli przeciw Prusakom.
Na stałe w krajobraz Jarmarku Bożonarodzeniowego w Gdańsku wpisał się też gadający łoś Lucek. Ruchoma głowa łosia (sztuczna oczywiście!) pierwszy raz zawisła na gdańskim jarmarku w 2017 roku. Opowiadający suchary zwierz zrobił taką furorę, że nie tylko pojawia się od tamtego czasu każdego roku, ale został też... sklonowany. Pomysł "zgapiły" miasta takie jak: Katowice, Poznań, Wrocław i Bydgoszcz. W tych miastach łosie nazywają się odpowiednio: Wicek, Marcin, Antek i Rudolf.