Te filmy były zakazane w okresie PRL-u

Ósmy dzień tygodnia to polsko-erefenowski film dramatyczny z 1958 roku w reżyserii Aleksandra Forda, zrealizowany na podstawie opowiadania Marka Hłaski pod tym samym tytułem. Decyzją władz PRL film został uznany za „niesłuszny ideologicznie”, wstrzymany przez cenzurę od emitowania w polskich kinach oraz wycofany z festiwalu w Cannes. Prawa do dystrybucji dzieła w Stanach Zjednoczonych sprzedał za 25 tys. dolarow producent Artur Brauner, zaś negocjacje ze strony nabywcy prowadził Gene Gutowski. W PRL film stał się tzw. półkownikiem i swoją premierę miał dopiero w sierpniu 1983 w kinach studyjnych i dyskusyjnych klubach filmowych.

Przesłuchanie jest polskim dramatem politycznym z 1982 w reżyserii i według scenariusza Ryszarda Bugajskiego. Akcja filmu toczy się w okresie stalinizmu w Polsce. Bohaterka filmu, grana przez Krystynę Jandę piosenkarka Antonina Dziwisz, bez konkretnego powodu zostaje aresztowana przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa (UB) i osadzona w więzieniu tylko po to, by jej zeznaniami można było obciążyć jej znajomego. Tortury, jakimi ją poddaje major „Kąpielowy” (Janusz Gajos), tylko wzmagają w niej przekorę i opór wobec śledczych.

Przesłuchanie, wyprodukowane przez Zespół Filmowy „X” pod kierownictwem Andrzeja Wajdy, przyczyniło się do rozwiązania tego zespołu. Film otrzymał zakaz rozpowszechniania, który uchylony został dopiero w 1989, po transformacji systemowej. Wcześniej film krążył w obiegu podziemnym dzięki zabiegom Bugajskiego, który nagrał swoje dzieło w formacie VHS do odtwarzania na kasetach wideo, za co został zmuszony do wyemigrowania do Kanady.

Film był nagradzany w latach 1989–1990 na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni: podczas 14. edycji w 1989 otrzymał nagrodę dziennikarzy i publiczności, a rok później – nagrodę specjalną jury oraz nagrody aktorskie dla Krystyny Jandy, Janusza Gajosa i Anny Romantowskiej. W 1990 Krystyna Janda otrzymała nagrodę dla najlepszej aktorki na 43. MFF w Cannes.

Polski psychologiczny film polityczny z 1981 roku w reżyserii Wojciecha Marczewskiego, nakręcony na podstawie autorskiego scenariusza. Tematem filmu są czasy stalinizmu widziane oczyma dorastającego chłopca Tomka Żukowskiego (Tomasz Hudziec), który przeżywa polityczną fascynację komunistyczną propagandą oraz erotyczną fascynację szerzącą ową propagandę druhną-przewodniczką (Teresa Marczewska).

Film miał premierę 23 listopada 1981, lecz po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce objęty był zakazem rozpowszechniania. Do dystrybucji kinowej wrócił dopiero w 1984 roku na mocy decyzji podjętej jeszcze pod koniec 1983 roku przez ministra kultury i sztuki Kazimierza Żygulskiego.

Ręce do góry to  film polityczny i autobiograficzny z 1967 roku w reżyserii Jerzego Skolimowskiego, zrealizowany na podstawie scenariusza, którego współtwórcą był Andrzej Kostenko. Tematem filmu jest spotkanie po latach absolwentów Akademii Medycznej, którzy nocą w wagonie towarowym wspominają mroczne czasy stalinizmu.

Film przez czternaście lat nie był dopuszczany do rozpowszechniania ze względu na scenę nalepienia podwójnej pary oczu wizerunkowi Józefa Stalina na pierwszomajowym pochodzie. Prapremiera Rąk do góry odbyła się dopiero w 1981 roku (w wersji z dokręconym prologiem), a właściwa premiera – cztery lata później.

Historia pewnej miłości – czarno-biały polski film fabularny w reżyserii Wojciecha Wiszniewskiego z 1974 roku. Film zaliczany do tzw. półkowników, którego wyświetlanie zostało opóźnione przez cenzurę PRL-u. Komedia obyczajowa zrealizowana została w 1974 roku, ale telewizyjną premierę miała dopiero w 1981 roku.

Przypadek - film psychologiczny z 1981 roku w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego. Akcja filmu toczy się na przełomie lat 70. i 80. XX wieku, a fabuła filmu przedstawia losy studenta Witka Długosza (Bogusław Linda). Decyduje się on wyjechać do Warszawy i w zależności od tego, czy udaje mu się zdążyć na pociąg, czy nie, ukazane zostają trzy zupełnie odmienne warianty jego życia.

Przypadek stanowił filmową realizację założeń zawartych w eseju Kieślowskiego Głęboko zamiast szeroko zamieszczonego w czasopiśmie „Dialog”, w którym autor postulował poszukiwania nowego języka filmowego, zdatnego do jednoczesnego opowiadania o wydarzeniach politycznych i o dylematach egzystencjalnych człowieka. W ramach bezpośredniej realizacji założeń eseju Kieślowski stworzył film, w którym żadna ścieżka wyboru dokonana przez Długosza – przystąpienie do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, udział w ruchu solidarnościowym bądź też nie opowiedzenie się po żadnej ze stron – nie jest poddana osądowi reżysera.

Mimo że Kieślowski zachowywał obojętność wobec przemian politycznych roku 1980, rozpowszechnianie filmu było zakazane przez sześć lat po jego powstaniu ze względu na przedstawienie w nim środowiska „Solidarności”. Wersja, która ukazała się w 1987 roku, została okrojona przez cenzurę i spotkała się ze skrajnie odmiennymi opiniami krytyków. Dopiero z upływem czasu Przypadek zyskał miano jednego z najważniejszych filmów w karierze Kieślowskiego.